Κάθε χρόνο γίνεται εκτενής αναφορά στο φαινόμενο του σχολικού εκφοβισμού. Τραγικά περιστατικά έφεραν στο φως της δημοσιότητας τις συνέπειες του εκφοβισμού που ξεκινά από τις σχολικές αίθουσες, που μπορεί να μεταφέρεται σε δρόμους και πλατείες της γειτονιάς και που συναντάται -ακόμα χειρότερα- και στους διάφορους ιστοτόπους.
Εντούτοις, η συζήτηση που γίνεται έως τώρα προτιμά τις γενικόλογες προσεγγίσεις μιλώντας για μη αποδοχή της διαφορετικότητας στο σύνολό της. Είναι ακριβές. Όμως, η προσέγγιση αυτή αποφεύγει να εστιάσει και να μιλήσει για τις αντιλήψεις των εκφοβιστών και τα στερεότυπα της κοινωνίας και δεν ονοματίζει τα είδη της διαφορετικότητας που δεν γίνονται αποδεκτά. Ο σχολικός εκφοβισμός λοιπόν, μπορεί να γίνεται λόγω διαφορετικότητας της σωματικής διάπλασης (κοντός, χοντρός), της εθνικότητας (ρατσιστικά κριτήρια), της εμφάνισης (άσχημος), της οικονομικής κατάστασης (πλούσιος, φτωχός) αλλά και του σεξουαλικού προσανατολισμού (ομοφυλόφιλος, αμφιφυλόφιλος).
Ας το πούμε ξεκάθαρα και ας μιλήσουμε χωρίς ταμπού: στη χώρα μας πολύ συχνά η διαφορετικότητα που δεν αποδέχονται όχι μόνο τα μέλη μιας σχολικής κοινότητας αλλά και ολόκληρης της κοινωνίας είναι αυτή του σεξουαλικού προσανατολισμού.
Στο εξωτερικό έχουν γίνει πολλές έρευνες πάνω σε αυτό το θέμα, οι οποίες καταγράφουν πολύ ενδιαφέροντα αλλά ανησυχητικά στοιχεία. Οι ομοφυλόφιλοι και αμφιφυλόφιλοι μαθητές εμφανίζονται να υφίστανται μεγάλης έκτασης εκφοβισμό και ομοφοβική θυματοποίηση (το «ομοφοβικό πείραγμα» που λέμε) σε σχέση με τους ετεροφυλόφιλους συμμαθητές τους. Ωστόσο, όσοι βρίσκονται ακόμα σε αναζήτηση της σεξουαλικής τους ταυτότητας, σε κατάσταση «αμφισβήτησης του σεξουαλικού τους προσανατολισμού», είναι εκείνοι που δέχονται το μεγαλύτερο εκφοβισμό, τη μεγαλύτερη ομοφοβική θυματοποίηση, εκείνοι που ανέφεραν ότι κάνουν την μεγαλύτερη χρήση ουσιών (μαριχουάνα, αλκοόλ) και που υποφέρουν περισσότερο από κατάθλιψη και τάσεις αυτοκτονίας σε σχέση με τους ετεροφυλόφιλους ή ομοφυλόφιλους ή αμφιφυλόφιλους συμμαθητές τους.
Οι έρευνες όμως παρατήρησαν πως το περιβάλλον και το κλίμα στο σχολείο έχει σημαντικό αντίκτυπο και μπορεί να επηρεάσει τις συνέπειες που έχουν οι ομοφοβικές συμπεριφορές των ετεροφυλόφιλων μαθητών απέναντι στους μαθητές διαφορετικών σεξουαλικών προσανατολισμών: Τα ποσοστά κατάθλιψης, τα κρούσματα επιθέσεων -σωματικών και λεκτικών- είναι εξαιρετικά χαμηλά όταν τα σχολεία εμφανίζουν πολιτικές κατά του εκφοβισμού.
Στην Ελλάδα, ίσως και στην ίδια τη γειτονιά μας, το έχουμε δει στην πράξη: επιθέσεις σε «ευαίσθητα παιδιά», όπως τα περιγράφουν, σε παιδιά που δεν εκφράζουν τον μάτσο ανδρισμό τους, που δεν γίνονται μέλη μιας ομάδας από άντρακλες , που μένουν στην άκρη, που νιώθουν μόνοι.
Τα σχολεία έχουν την ευθύνη να λαμβάνουν υπόψη τις ανάγκες των μαθητών που έχουν διαφορετικό σεξουαλικό προσανατολισμό. Οι πολιτικές του σχολείου, η μη ανεκτικότητά του απέναντι στο «πείραγμα», στη «φάπα», στον εξευτελισμό, η προοδευτικότητα του σχολικού περιβάλλοντος και η αποδοχή του δικαιώματος στο διαφορετικό σεξουαλικό αυτοπροσδιορισμό -μάλιστα από τις τάξεις του Γυμνασίου- είναι τα εργαλεία προκειμένου να δώσουμε πίσω στα παιδιά αυτά, που τώρα βρίσκονται στο περιθώριο, τις σχολικές τους αίθουσες και τα προαύλιά τους.
Οι κοινότητες, οι σύλλογοι γονέων, οι δάσκαλοι, τα σχολεία και κυρίως ένας Δήμος οφείλουν να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα. Πρέπει να γίνουν δράσεις ευαισθητοποίησης των μαθητών, να γίνουν ημερίδες για την ελευθερία και την ανεκτικότητα μέσα στις ώρες λειτουργίας των σχολείων, να γίνουν επισκέψεις από ψυχολόγους και σεξολόγους και συζητήσεις για την κανονικότητα του ανθρώπινου ερωτισμού.
Παρεμβάσεις που αφορούν σε όλο το σχολείο όπως είναι η δημιουργία κανόνων και συνεπειών σε περιπτώσεις εκφοβισμού είναι απαραίτητες. Η διεύθυνση των σχολείων θα πρέπει να είναι σε συνεχή επαγρύπνηση και να επιβάλει αυστηρές ποινές, όχι μόνο σε περιστατικά σωματικής βίας αλλά και λεκτικής, ακόμα και «αθώου» ομοφοβικού πειράγματος. Τα παιδιά μας πρέπει να σταματήσουν να κρύβονται στις τουαλέτες, πρέπει να κοιτάζονται στον καθρέφτη και να μιλούν.
Η εκπαίδευση για την προαγωγή του σεβασμού των μειονοτήτων του σεξουαλικού προσανατολισμού θα μπορούσε να κερδίσει πολλά από την αντιμετώπιση των προκαταλήψεων σχετικά με τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Οι ομοφοβικές στάσεις μπορεί να εξαλειφθούν μόνο με πολιτικές και πρακτικές που κάνουν την αυτο-αποκάλυψη να είναι μια ασφαλής επιλογή για τους μαθητές του σχολείου.
Η ένταξη του σεξουαλικού προσανατολισμού και της έκφρασης φύλου στο αναλυτικό σχολικό πρόγραμμα θα μπορούσε να δώσει την ευκαιρία στους εφήβους μαθητές να καταλάβουν και να σεβαστούν τη διαφορετικότητα των συμμαθητών τους. Μάλιστα, τα αποτελέσματα των προγραμμάτων για την καταπολέμηση των ομοφοβικών συμπεριφορών σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και εκπαιδευτικό προσωπικό φέρνουν θετικές αλλαγές στη διαχείριση του ομοφοβικού σχολικού εκφοβισμού.
Οι Δήμοι οφείλουν να εκπαιδεύσουν τους γονείς και των θυτών και των θυμάτων: με «Ακαδημίες Γονέων» όπου επιστήμονες θα στηρίζουν τους γονείς θα μπορέσουν και αυτοί να ανταποκριθούν επιτυχώς στο ρόλο τους. Χρειαζόμαστε ένα Κέντρο Πρόληψης και Συμβουλευτικής, στελεχωμένο επαρκώς με ειδικούς επιστήμονες ψυχολόγους – κοινωνικούς λειτουργούς για τη στήριξη μαθητών, εκπαιδευτικών και γονιών. Χρειαζόμαστε καμπάνιες παντού και πάντα.
Χρειαζόμαστε έναν πατέρα και μια μητέρα να μιλούν στο παιδί τους για το δικαίωμα του καθενός να υπάρχει ανενόχλητος και ευτυχισμένος, όπως ακριβώς είναι ή όπως θέλει να γίνει.